Sztandar
Ceremoniał sztandarowy
Sztandar łowiecki dla myśliwych zrzeszonych w PZŁ jest najważniejszym symbolem organizacji wyróżniającym, jednoczącym oraz podnoszącym prestiż całej społeczności łowickiej. Godne obchodzenie się ze sztandarem dotyczy jego prezentowania podczas uroczystości, transportu oraz przechowywania.
Posiadanie sztandaru wymaga zgody Okręgowej Rady Łowieckiej, potwierdzonej uroczystym aktem nadania sztandaru. Wszelkie uroczystości jakich uczestniczy sztandar; takie jak np. rocznica powstania koła, odznaczenie koła, msza hubertowska, ślubowanie myśliwskie, uroczystości pogrzebowe czy walne zgromadzenie koła – wymagają oddania mu należytego szacunku i honoru.
Pamiętajmy jednak, iż gdy koło swym postępowaniem naruszy godność i dobre imię polskiego łowiectwa lub swą działalnością zaprzeczy najwyższym wartościom symbolizowanym przez sztandar, Okręgowa Rada Łowiecka ma prawo zawiesić użytkowanie sztandaru przez koło i odebrać go kołu łowieckiemu.
Sztandar stanowi płat materiału o wymiarach 100 x 100 cm, umocowany do drzewca zwieńczonego symbolem Polskiego Związku Łowieckiego lub grotem wzorowanym na tradycyjnych oszczepach myśliwskich. Pod grotem umocowana jest wstęga o szerokości 10 cm, na której umieszcza się nadane kołu odznaczenia. W ornamencie sztandaru umieszcza się motywy charakterystyczne dla danego koła a także elementy regionalne. Sztandar powinien być przechowywany w oszklonej gablocie.
We wszystkich uroczystościach z udziałem sztandaru uczestniczy poczet sztandarowy koła złożony z trzech osób; dowódcy pocztu, chorążego niosącego sztandar oraz adiutanta. Chorąży pocztu staje z prawej strony sztandaru a adiutant z lewej. Do uczestnictwa w poczcie sztandarowym który jest funkcją zaszczytną dla myśliwego wybierani są myśliwi legitymujący się nienaganną postawą etyczną i o dobrej prezencji. Ubiór członków pocztu sztandarowego stanowią; łowiecki mundur organizacyjny z odznaczeniami, biała koszula, kapelusze myśliwskie jednakowego koloru i fasonu oraz czarne buty. Członkowie pocztu na rękach mają białe rękawiczki oraz przez ramię mają założone zielone szarfy z czerwonym paskiem przy obrzeżach, spięte rozetą lub związane przy lewym boku. W kościele i w trakcie uroczystości odbywających się w pomieszczeniach zamkniętych poczet sztandarowy występuje w kapeluszach.
Wykorzystanie sztandaru
Sztandar powinien być wykorzystywany we wszystkich ważniejszych wydarzeniach w życiu myśliwskiej wspólnoty, tj.: Msze Hubertowskie, jubileuszowe, uroczystości pogrzebowe (pamiętajmy o czarnej wstążce pod grotem), przy wręczaniu odznaczeń łowieckich, otwieraniu wystaw łowieckich, na Walnych Zgromadzeniach i wszędzie tam gdzie myśliwska tradycja tego nakazuje.
Udział sztandaru w liturgii mszy świętej
Msze myśliwskie odznaczają się uroczystą oprawą i sprawowane są ku czci św. Huberta, w intencji żyjących i zmarłych myśliwych lub dziękczynnie.
Przed rozpoczęciem uroczystej mszy świętej poczet wprowadza sztandar, a za nim do kościoła wchodzą myśliwi. W tym samym czasie sygnalista gra sygnał „Marsz św. Huberta”. Sztandar wprowadza się i wyprowadza z kościoła w pozycji „prezentuj” (chorąży pocztu podnosi lekko sztandar do położenia pionowego, dłoń prawej ręki obejmuje dolną część drzewca sztandaru, a lewa ręka podtrzymuje drzewce na wysokości barku). Poczet sztandarowy zatrzymuje się przed Najświętszym Sakramentem, a chorąży wraz z pocztem przyjmuje postawy: „zasadniczą” (na „baczność”), „prezentuj” i „salutuje sztandarem”. Następnie chorąży wykonuje chwyt „prezentuj”, po czym poczet zajmuje wyznaczone miejsce skosem do ołtarza głównego, a sygnalista gra sygnał „Powitanie”. W czasie trwania mszy świętej poczet stoi w postawie „zasadniczej”. Przed Ewangelią, po słowach „Alleluja”, sygnalista może zagrać sygnał „Pobudka”, a po Ewangelii sygnał „Apel na łowy”. W czasie podniesienia chorąży pocztu przyjmuje postawę „prezentuj” i „salutuje” sztandarem, a następnie powraca do postawy „zasadniczej”. Sygnalista w tym czasie gra sygnał „Halali”. Przed samą komunią św., przy słowach kapłana „oto Baranek Boży”, chorąży pocztu przyjmuje postawę „prezentuj” i „salutuje”, a po opuszczeniu hostii przyjmuje postawę „zasadniczą”. Na zakończenie mszy świętej, przed udzieleniem błogosławieństwa, po słowach księdza „przyjmijcie błogosławieństwo Boże”, sygnalista gra sygnał „Darz Bór”. Po zakończeniu nabożeństwa prezes koła podaje komendę „Poczet sztandarowy – sztandar wyprowadzić”. Na tę komendę chorąży pocztu wykonuje chwyt „prezentuj”, następnie wychodzi z pocztem na środek kościoła, „salutuje” sztandarem w kierunku ołtarza głównego, po czym wykonuje następujące chwyty sztandarem: postawa „zasadnicza” i „prezentuj”, potem wykonuje w tył zwrot i wyprowadza sztandar, wychodząc jako pierwszy z kościoła, a za nim pozostałe poczty. Sygnalista gra sygnały: „Marsz św. Huberta”, po nim „Pożegnanie”, a po opuszczeniu kościoła „Apel na łowy”.
Udział sztandaru w pogrzebie
Obecność sztandaru kola w pogrzebie myśliwego ma znaczenie kulturowe, będąc jednocześnie ważnym elementem tradycji łowieckiej. Uczestnictwo sztandaru koła w ostatniej drodze myśliwego należy się każdemu, który odchodzi z naszego grona do Krainy Wiecznych Łowów. Myśliwych uczestniczących w pogrzebie, poczet sztandarowy i delegacje idące z wieńcami obowiązują łowieckie mundury organizacyjne. Sztandar koła należy udekorować kokardą koloru czarnego (kirem). W czasie świeckiego pogrzebu myśliwego kondukt otwiera sztandar niesiony w pozycji „na ramię” (chorąży pocztu kładzie drzewce sztandaru prawą ręką, pomagając sobie lewą, na prawe ramię i trzyma je prawą ręką pod kątem 45 stopni), a w pogrzebie religijnym poczet sztandarowy idzie za krzyżem, przed trumną. Podczas mszy żałobnej w kościele poczet sztandarowy ustawia się za trumną w postawie „zasadniczej”, a na cmentarzu zajmuje miejsce blisko trumny, również przyjmując postawę „zasadniczą”. Po zakończeniu obrzędu religijnego i przemówień sygnalista gra sygnał „Darz Bór” lub „Koniec polowania” czy „Apel na łowy”. Przed opuszczeniem trumny żegnający myśliwy składa na trumnie zmarłego członka koła łowieckiego złom, a uczestniczący w pogrzebie pozostali myśliwi zbliżają się do grobu, trzymając w prawej ręce kapelusz, a w lewej ręce złom, który rzucają na trumnę. Podczas opuszczania jej do grobu poczet sztandarowy przyjmuje postawy: „prezentuj” i „salutowanie sztandarem”, a sygnalista gra sygnały: „Pożegnanie” i „Capstrzyk”. Po zakończeniu pochówku poczet sztandarowy zwija sztandar i opuszcza cmentarz.
Uroczyste zebranie koła
Ważniejszym uroczystościom w kole łowieckim, takim jak: jubileusz koła, ślubowanie, dekoracja odznaczeniami i zmiana prezesa koła, powinien towarzyszyć sztandar. Jego wprowadzaniu i wyprowadzaniu należy nadać uroczysty charakter. Wprowadzanie sztandaru odbywa się na komendę prowadzącego uroczystość „Poczet sztandarowy – sztandar wprowadzić”. Chorąży pocztu niesie sztandar w pozycji „na ramię”, a sygnalista gra sygnał „Powitanie”. Z kolei jego wyprowadzanie odbywa się na komendę „Poczet sztandarowy – sztandar wyprowadzić”. Sztandar niesiony jest wówczas również w pozycji „na ramię”, a sygnalista gra sygnał „Pożegnanie”. Myśliwi w tym czasie stoją z odkrytymi głowami.
Jeśli przewiduje się dłuższy czas trwania uroczystości, sztandar umieszcza się w stojaku. Na komendę dowódcy pocztu „Poczet sztandarowy – stój”, następnie na komendę „W lewo zwrot” lub „W prawo zwrot” poczet ustawia się w kierunku zebranych, asysta przyjmuje postawę „zasadniczą”, chorąży pocztu „salutuje” sztandarem, wykonuje postawę „prezentuj”, po czym wykonuje w tył zwrot, umieszcza sztandar w stojaku, ponownie robi w tył zwrot, a dowódca pocztu wydaje komendę „W prawo zwrot”, następnie „Poczet – za mną marsz” i wyprowadza poczet sztandarowy. Przy ceremonii wyprowadzania sztandaru czynności są podobne, tylko w odwrotnej kolejności.
Jeśli na walnym zebraniu sprawozdawczo-wyborczym koła zostaje wybrany nowy prezes koła, wyprowadzenie sztandaru powinno być poprzedzone uroczystym przekazaniem sztandaru. W tym celu prowadzący zebranie wzywa ustępującego i nowo wybranego prezesa koła do przekazania sobie sztandaru. Poczet sztandarowy ustawia się przy stojaku frontem do zebranych, a członkowie zarządów po przeciwnych stronach pocztu. Chorąży pocztu wykonuje w tył zwrot, wyjmuje sztandar ze stojaka i ponownie robi w tył zwrot, przyjmując postawę „prezentuj”, następnie „salutuje” sztandarem, a ustępujący ze swej funkcji prezes koła podchodzi do sztandaru, przyklęka na prawe kolano, prawą ręką podnosi skraj płatu sztandaru do ust, całuje go, opuszcza i wstaje. Chorąży pocztu przyjmuje postawę „prezentuj”, wręcza sztandar ustępującemu prezesowi koła, pochyła sztandar, ustawiając go w pozycji „salutowanie”, a nowo wybrany prezes koła postępuje ze sztandarem podobnie jak prezes ustępujący (przykięka i całuje sztandar). Ustępujący prezes po przyjęciu postawy „prezentuj” ze słowami „Darz bór” wręcza sztandar swemu następcy. Nowo wybrany prezes koła po zaprezentowaniu obu stron płatu sztandaru i przyjęciu postawy „prezentuj”, oddaje go chorążemu pocztu. Teraz prowadzący zebranie wydaje komendę „Poczet sztandarowy – sztandar wyprowadzić” i poczet sztandarowy wyprowadza sztandar.